رفو و ترمیم فرش دستباف

رفو و ترمیم فرش دستباف، یک کار تخصصی و هنری است. که به رفع نواقص، پارگی، سوراخ شدگی و سایر ایرادات فرش می پردازد.

فرش دستباف، همانطور که گفتیم، یک کالای نفیس و گران است که سالیان سال به عنوان بخشی از فرهنگ ایرانیان معرفی می شود. از این رو نگهداری از آن بسیار مهم و گاها سخت است. فرش عمدتا روی سطح زمین پهن شده و افراد از روی آن رد می شوند یا روی آن می نشینند. در حقیقت فرش بدن شما را از سختی و دمای کف در امان می‌دارد. بنابراین می‌توان گفت با توجه به نوع کاربرد، و میزان استفاده، دچار سایش بیشتری نسبت به سایر اجزا و اکسسوری های دکوراسیون منزل می شود. در نتیجه نیاز به مراقبت بیشتری دارد. از آنجایی که فرش ها، ارزش مادی و معنوی بالایی دارند، بیش از سایر لوازم منزل به آنها اهمیت داده می شود. چنانچه فرش شما به هر دلیلی دچار پارگی یا مشکل شد، برای رفو آن اقدام کنید.

چرا فرش های دستباف به رفو و ترمیم نیاز دارند؟

فرش های دستباف، از الیاف طبیعی مثل کرک، پشم، پنبه، ابریشم و… تولید می شوند. این فرش ها به دلایل مختلفی نیاز به ترمیم پیدا می کنند.

• الیاف طبیعی مقاومت بالایی دارند. اما در اثر پا خور شدن فرش و استفاده مداوم، دچار سایش می شوند.
• الیاف طبیعی در معرض حمله حشراتی مثل بید قرار گرفته خورده می شوند.
• ممکن است توسط حیوانات خانگی مثل خرگوش جویده یا پاره شود.
• در اثر عوامل محیطی یا عوامل انسانی آسیب ببینند.
• ممکن است شستشوی فرش شما اصولی انجام نگیرد و به آن آسیب وارد شود.

اهمیت رفو و ترمیم فرش

همانطور که گفتیم، فرش کالای نفیس و ارزشمندی است. محافظت از آن محافظت از ارزش هاست. اما چنانچه به هر دلیلی فرش دستباف شما آسیب ببیند، رفو راه حلی  برای ترمیم محل آسیب دیدگی و ترمیم الیاف فرش است. قطعا پهن کردن یک فرش پاره یا سوراخ شده جذابیتی برای شما و مهمانان شما ندارد. احتمال آسیب بیشتر به بافت آن نیز وجود دارد.

• عمل رفو، بخش آسیب دیده فرش شما را باز سازی کرده و آن را از خطر پارگی بیشتر نجات خواهد داد. همچنین فرش کالایی نیست که مدام بخواهید آن را دور بیاندازید و مجدد خریداری کنید. با توجه به شرایط اقتصادی جامعه محافظت از دارایی ها بسیار مهم است. یکی از مهمترین ویژگی های فرش، قابلیت رفو پذیری است. رفو و ترمیم فرش دستباف این امکان را به شما می دهد که از فرشتان مثل روز اول استفاده کنید. بدون آنکه نیاز باشد فرش دیگری بخرید.
• فراموش نکنید هر چه طول عمر فرش دستباف بیشتر باشد، ارزش مادی آن بیشتر است. رفو و ترمیم فرش باعث می شود فرش قدیمیتان را تا مدتها پیش خود نگه داشته و از آن استفاده کنید. در عین حال ازرش آن بیشتر شود. ترمیم و رفو طول عمر و مدت استفاده از یک فرش آسیب دیده را افزایش می دهد.

مزایای رفو و ترمیم فرش دستباف

1. رفو و مرمت فرش دستباف، به فرشی که در حال نابودی است کمک می کند تا بدون نقص همچنان ارزشمند باشد.
2. می توانید برای مدت بیشتری از فرشتان استفاده کنید. بدون آنکه مشکلی در ظاهر آن وجود داشته باشد.
3. ارزش مادی فرش را با توجه به سن فرش افزایش می دهد.
4. علاوه بر آن منجر به حفظ آثار هنری دیرینه و ارزشهای معنوی و انسانی می شود.
5. عمل رفو همانند بازسازی و مرمت آثار باستانی ارزشمند است.
6. مهم نیست فرش شما چه جنسی باشد. کلیه فرش های پشمی، فرش کرکی، فرش ابریشم، فرش سوف، فرش نخی (پنبه) و حتی پادری های فرش قابل ترمیم و مرمت است.
7. رفو و مرمت فرش مختص فرشهای بزرگ و قالی نیست. انواع گلیم، گبه، قالیچه و انواع پادری‌های دست باف، قابل ترمیم و رفو هستند.

معایب رفو و ترمیم فرش دستباف

1. هزینه‌ رفو و ترمیم فرش دستباف بسیار بالا است. گاهی ممکن است مقرون به صرفه نباشد.
2. قسمت رفو شده فرش، پس از مدتی تغییر رنگ پیدا نموده و خودش را نشان میدهد.
3. فرش رفو شده نسبت به فرش دستباف آسیب ندیده کم ارزش تر است.

رفو و ترمیم فرش را به هر کسی نسپارید

رفو کردن فرش، به خصوص فرش دستباف، بسیار سخت و تخصصی است. باید اعتراف کنیم که نیاز به مهارت و تجربه ندارد. اگر کسی که در این راه مهارتی ندارد یا تازه کار و بی تجربه است، فرش را ترمیم کند، مطمئنا نتیجه خوشایند نخواهد بود. رفو نادرست و غیر اصولی به فرش شما بیشتر آسیب می رساند. حتی ممکن است فرش تان، دیگر قابل استفاده نباشد.

بخش آسیب دیده فرش، باید با ظرافت و دقت مرمت شود. هر اشتباه کوچک می تواند نتیجه را تغییر دهد. کلیه افرادی که در این زمینه کار می کنند، جزو بافنده های حرفه ای فرش هستند و با تمام زیر و بم کار آشنایی کامل دارند. ترمیم باید به شکلی انجام شود که محل رفو دیده نشود.

انواع سبک رفو و ترمیم فرش دستباف

• قربیل کردن
• تونه بر
• سوزن کشی
• وصله پینه کردن فرش
• پود پیچ کردن
• خاب زدن
• دار کشی کردن
• شیرازه زدن
• دو گره کردن

ابزار مناسب برای رفو و مرمت فرش دستباف

قطعا رفو و ترمیم فرش دستباف با دست خالی امکان پذیر نیست. این کار هم همانند بسیاری از کارها، نیاز به ابزارهای مخصوصی دارد. این ابزارها به فرشباف امکان می دهد تا با ظرافت تمام، کار خود را انجام دهد. ابزار رفو فرش، مشابه ابزار قالیبافی است. از جمله ابزر رفو و ترمیم فرش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قلاب

قلاب یکی از کاربردی ترین ابزار چه در قالی بافی و چه در صنعت رفو فرش محسوب می‌شود. از قلاب برای خارج کردن یا رد کردن نخ خاب یه نخ پرز از بین نخهای تار استفاده می‌شود. همچنین از این ابزار برای گره زدن نخ‌های پزر نیز استفاده می‌شود. قلاب قالی بافی، انواع مختلفی دارد که برای بافت و ترمیم انواع فرش از آن استفاده می‌شود. برخی از این قلاب‌ها در امتداد خود یک چاقو دارند و دو کاربردی استفاده می‌شوند.

• چاقو

چاقو نیز در رفو و ترمیم فرش نقش مهمی دارد. این چاقد برای بریدن نخ پس از گره زدن از کلاف الیاف استفاده می‌شود و شکلهای مختلفی دارد.

• سوزن

از سوزن برای تون کشی، پودکشی و کوبلن زنی استفاده میشود.. سوزن در رفو و ترمیم فرش، نقش ابزاری برای اتصالات و دوخت و دوز را دارد. سوزنهای مختلفی در رفو استفاده می شوند که هر کدام برای ترمیم بخش های مختلفی از فرش استفاده می شوند.

• انبردست

انبر دست یک ابزار کمکی است که به دستان و انگشتان رفو کننده کمک می کند. برای انجام کارهای قدرتی، مثل کشیدن سوزن از لای نخهای یک فرش ضخیم از انبر دست استفاده می‌شود.

• انگشتانه

انگشتانه نیز یک ابزار کمکی است. این ابزار روی نوک انگشت فرد قرار می‌گیرد و مانع از فرو رفتن احتمالی سوزن به دست رفو کننده می‌شود.

• قیچی

قیچی نیز ابزار مهم و کاربردی در رفو و ترمیم فرش دستباف است. از قیچی برای یکدست شدن نخ‌های خاب ( پرزها)، جدا کردن فرش از دار و منظم کردن نخ‌ها استفاده می‌شود.

رفو و ترمیم فرش دستباف چگونه انجام می‌شود؟

• پیش از رفو و ترمیم فرش دستباف، باید فرش را غبار روبی کرد. سپس شستشوی فرش باید انجام گیرد. زیرا فرشی که کثیف باشد، رنگ الیاف آن به خوبی قابل تشخیص نیست و ممکن است بعدها این تغییر رنگ تو چشم بیاید و کیفیت کار را زیر سوال ببرد. سپس نخهای از هم گسیخته در بخش آسیب دیده با قلاب و سوزن باید از فرش جدا شود.
• با توجه به حجم آسیب دیدگی و محل آن ممکن است نیاز به دار قالی داشته باشید. فرش را باید به دار بیاویزید. در این هنگام نیاز است تا تارکشی و گره ‌زنی انجام شود.
• چنانچه فرش شما دچار پیچ‌ خوردگی شده باشد، آن را از پشت با نوارهایی محکم میکنند. در این صورت پس از مدتی فرش به حالت استاندارد باز می‌گردد.
• فرش‌ها دچار آسیب های متعددی می‌شوند. از جمله در رفتگی نخ‌ها، پوسیدگی، سوختگی، بید زدگی، پارگی، و رنگ‌پریدگی. هر کدام از این آسیب‌ها روش و شیوه مخصوصی دارند که با سایر روشها متفاوت است. برخی از آنها مثل در رفتگی نخ‌ها با گره زدن مجدد انجام می شود. اما برخی آسیب دیدگی ها نیاز به دقت و زمان بیشتری دارد.

چند نکته را در زمینه رفو فرش در نظر داشته باشید

• رفو و ترمیم فرش باید به گونه‌ای انجام شود که پس از آن به هیچ وجه محل ترمیم، قابل تشخیص نباشد. این امر به مهارت استادکار رفو کننده و استفاده از ابزارهای مناسب بستگی دارد.
• نه تنها فرش‌ها و زیر اندازها، بلکه اکسسوری‌های دکوراسیون وابسته به فرش مثل تابلو فرش‌ها، پاف، کوسن، رانر فرش‌ها و سبدهای فانتزی که با فرش بافته شده باشند قابل مرمت هستند. اکسسوری های مد و فشن وابسته به فرش مثل صندل فرش، کیف فرش و کمربندهای ساده کارپت نیز از این موضوع مستثنی نیستند.
• با افزایش تمایل خرید انواع فرش ماشینی، رفو مرمت برای فرشهای ماشینی نیز انجام می‌شود. اما ارزش این فرش‌ها برخلاف نوع دستباف بالا نمی‌رود.
• فرش وینتیج و پادری وینتیج، جزو بیشترین فرش های دستباف هستند که نیاز به ترمیم پیدا می‌کنند. این فرش‌های دستباف به علت سن بالا و استفاده مکرر بیشتر در معرض خطر پوسیدگی، حمله بید و پارگی هستند.
• فرش چهل تکه یک نمونه خلاقانه از ترمیم فرش های آسیب دیده است. در تولید این فرش‌ها، تکه‌هایی از فرش آسیب دیده را جدا می‌کنند. سپس این تکه‌ها را یا به هم می‌دوزند و یا به تکه‌هایی از فرش‌های دیگر متصل می‌کنند. البته معمولا آسیب دیدگی این فرش‌ها باید بسیار بالا باشد و مرمت آنها خیلی مقرون به صرفه نباشد.
• چنانچه هر کدام از محصولات وابسته به فرش از جمله انواع فرش، انواع گلیم، انواع گبه، اکسسوری های مد و فشن و اکسسوری های دکوراسیون وابسته به فرش در منزل شما دچار آسیب شد، حتما با کارشناسان ما تماس و از خدمات ساده کارپت بهره ببرید.