فرش دستباف همدان چه ویژگی هایی دارد؟

فرش دستباف همدان، یکی از فرش های دستباف معروف ایرانی است. این فرش ها نیز به عنوان بهترین برند فرش دستباف معرفی می شوند و در بازار ایرانی و خارجی فرش، ارزش مادی بسیاری دارند. یکی از هنرهای پر طرفدار در همدان، هنر بافندگی فرش است. از این رو کارگاه های زیادی در همدان وجود دارد. فرش های بافته شده در همدان عمدتا فرش پشمی هستند و الیاف آن از شهرهای باختران و خرم آباد تهیه می شود.

تاریخچه بافت فرش در همدان

قدمت و تاریخچه بافت انواع فرش و پادری را در حدود سال 1912 میلادی تخمین زده اند. برخی از تاریخ نگاران از علاقه شاه طهماسب به طراحی فرش روایت کرده اند. حتی چند فرش بزرگ و زیبای پشمی و فرش های ابریشمی نیز برای سلطان سلیمان فرستاده شد. امروزه، این فرش ها در مسجد جامع سلیمانیه قرار دارند. بسیاری از ساکنان روستاها و عشایر همدان با بافت انواع فرش دستباف، گلیم و گبه امرار معاش می کردند.

در سال 1850 میلادی یک کمپانی انگلیسی به نام “زیگلر” در سلطان آباد اراک سرمایه گذاری کرده و کارگاه های بزرگ قالی بافی بنا کرد. همین موضوع باعث شد تا سرمایه گذاران مختلف در شهرهای همجوار نیز کارگاه هایی را دایر نمایند. همدان یکی از منطقه هایی بود که در آنجا بر روی صنعت فرش سرمایه گذاری شد و بافت و فروش فرش در بخش هایی از همدان، ملایر، ساروق و جوزان و مهربان و انجلاس رونق گرفت. بارزترین ویژگی قالی های همدان طرح آنهاست که با سبک روستایی بافته می شوند.

ویژگی های بافت فرش دستباف همدان

• فرش دستباف همدان عموما در ابعاد خیلی بزرگ بافته نمی شوند.
• رج شمار آنها با توجه به شهری یا روستایی بودن فرش بین 15 تا 40 متغیر است.
• با گره های متقارن بافته می شود.
• عمدتا گره ها ترکی بافند.
• فرش دستباف همدان ضخیم است و پرزهای آن بلند است.
• الیاف عموما با رنگهای طبیعی رنگرزی می شوند.
• این فرش ها روی دار عمودی بافته می شوند.
• تار و پود این فرش ها از جنس پنبه است.
• رنگ های قرمز و سرمه ای را بیشتر در زمینه فرش میبینید.
• در طرح و نقش بسیار متنوع اند.

ساختار فرش دستباف همدان

• جنس الیاف

عموما فرش ها و قالیچه های همدان با الیاف پشمی بافته می شوند. این الیاف از پشم گوسفندان منطقه خرم آباد، باختران و سبزوار تهیه و به صورت دستی ریسیده می شوند. از این رو ضخامت الیاف این فرشها زیاد است. هرچند این روزها نخ های صنعتی نیز در بافت فرش های همدان دیده می شود. البته گاها فرش های کرکی و ابریشمی نیز در میان فرش های همدان بافته شده است.

• نوع گره

تعداد کثیری از قالی ها و قالیچه های استان همدان با گره ترکی و توسط قلاب مخصوص بافته می شوند. البته به علت نزدیکی به استان هایی از جمله استان مرکزی، کردستان و قم، بافت فرش با گره فارسی هم گاها انجام میگیرد.

• رنگ بندی

رنگ بندی فرش های همدان، بسیار جذاب و دل رباست. همین موضوع باعث می شود تا بافت ساده روستایی نیز جذاب و زیباتر دیده شود. رنگ قهوه ای شتری در بسیاری از فرش های همدان استفاده می شود. در کنار آن رنگ های قرمز، سرخابی، آبی، سبز، بلوطی تیره نیز دیده می شود. در گذشته رنگرزی تمام الیاف با رنگهای طبیعی رنگ می شد. اما امروزه از روش های صنعتی و رنگ های شیمیایی نیز استفاده می کنند.

• طرح

همانطور که گفتیم فرش های همدان با طرح ساده روستایی بافته می شوند. از این رو اغلب آنها نقوش پیچیده و ظریفی ندارند. به زبان ساده تر بافت آنها چندان ظریف و لطیف نیست. اما همین طرح های ساده، طرح هایی جذاب و پرطرفدار است.

• سایز و اندازه

فرش های تولید شده در همدان، غالبا در ابعاد بزرگ بافته نمی شوند و بیشتر آنها، در ابعاد قالیچه های بزرگ تا پادری فرش بافته می شوند. در بافت های شهری سایز قالیچه ها 3 یا 4 متر و در روستاها نیز در سایزهای دو ذرعی، ذرع و نیم، چارک، پشتی، خرک و کناره و کلگی است.

ویژگی های کلی فرش دستباف همدان

• با الیاف درجه یک و مرغوب بافته می شوند.
• این الیاف با دست ریسیده می شوند و از این رو خیلی نازک و ظریف نیستند.
• رنگ‌ بندی زیبای آن خیره کننده است.
• جنس نخ تار (چله) تمامی فرش های همدان از پنبه است. اما در گذشته های دور جنس تارها نیز پشمی بوده است.
• تمامی این فرش ها یک پوده هستند یعنی بعد از بافت هر رج، یک لایه پود از لابلای تارها رد می شود.
• طرح فرش‌ های همدان عمدتا از طرح و نقوش هندسی است. البته در بعضی از آنها نقش گل نیز دیده می‌شود.
• فرش های همدان عمدتا در ابعاد قالیچه ای بافته می شوند. رایج ‌ترین اندازه برای آنها ذرع و نیم است (حدودا ۱۲۰*۲۰۰ و ۱۰۰*۱۵۰ سانتیمتر).
• کیفیت و استحکام فرش های همدان بسیار بالاست و طول عمر بالایی دارند.
• فرش های شهری بافت همدان پس از اتمام بافت پرداخت می شوند ولی برای فرش های روستایی در حین بافت فرش، پرداخت آن هم صورت می گیرد .

طرح های معروف فرش دستباف همدان

طرح های فرش دستباف همدان بسیار زیاد و متنوع است. این طرح ها بسیار مشهور و شناخته شده اند. انواع مختلف طرح و نقش را می توان در قالیچه های همدانی دید. طرح هایی مثل انواع مختلفی از گیاهان و گل ها، ماهی ها، حیواناتی همچون بز یا شیر، اشیا مختلف، انسان و …

در ادامه قصد داریم تا شناخته شده ترین طرح های فرش دستباف همدان را به شما معرفی کنیم:

• فرش نقشه هراتی همدان

نقشه هراتی، یک طرح نامدار در قالی بافی محسوب می شود. این طرح برای اولین بار در شهر هرات افغانستان ابداع شد. وسط فرش یک لچک مرکزی قرار می گیرد و در اطراف آن نیز، گل هایی به موازات مرکز نقش بسته است.

در نقشه هراتی، برگ هایی وجود دارند که مشابه ماهی کوچک هستند.  از این رو به آن طرح ماهی نیز گفته می شود. این طرح در فرش های دستباف تبریز و فرش های مشهد نیز بافته می شود.

• فرش حسین آباد همدان

این فرش ها در منطقه حسین آباد همدان بافته می شود. مشخصه‌ آن بافت طرح‌ های هندسی متمایز با طرح هراتی و بوته است. رنگ های اصلی در  فرش حسین آباد قرمز، آبی سیر و عاجی است. فرش های حسین آباد به فرش انجلاس شباهت زیادی دارد. این فرش ها را معمولاً روی چله پنبه ‌ای می بافند و دوام و کیفیت بسیار بالایی دارند. فرش های حسین آباد با گره ترکی و تک پود بافته می شوند.

• فرش انجلاس همدان

انجلاس منطقه ای در قسمت جنوبی استان همدان است. این فرش ها شبیه به فرش های حسین آباد هستند و عموما با گره ترکی و تک پود بافته می شوند. نقش هراتی، در این منطقه بیشتر بافته می شود. رنگ بندی آن نیز، نظیر فرش های حسین آباد است و رنگ های قرمز ، آبی و عاجی در فرش های این منطقه به وفور دیده می شود.

• فرش مزلقان همدان

فرش های دستباف مزلقان نیز با گره ترکی و به صورت تک پود بافته می شود. از ویژگی منحصر به فرد فرش مزلقان به طرح ترنجی که در مرکز فرش قرار گرفته، می توان اشاره کرد. در داخل این ترنج و لچک های فرش، گل هایی با طرح های یکسان قرار گرفته است.

• فرش تویسرکان همدان

عمومی ترین طرح فرش های تویسرکان همدان، خطوط زیگزاگی است که در امتداد حاشیه فرش کشیده شده است.  این فرش ها شبیه به فرش های ملایر هستند. ترنج در فرش های تویسرکان در ابعاد بزرگ بافته می شود و رنگ های آبی نیلی و بژ جزو رنگ‌ های غالب در این فرش ها است.

• فرش نهاوند

فرش نهاوند، با پشم براق مرغوب بافته می شود و از این رو لمس زبری دارند. رنگ غالب فرش دستباف همدان در این منطقه قرمز یا آبی است و نقوش آن نیز برگرفته از  طرح‌ های هندسی و عشایری است.

• فرش کبودر آهنگ

در مرکز فرش های کبودرآهنگ معمولاً یک ترنج لوزی دیده می‌شود و دور این ترنج با گل‌های افشان احاطه شده است. فرش‌های کبودر آهنگ با گره ترکی و بر روی چله پنبه‌ای در ابعاد قالیچه های بزرگ یا قالی و با رنگ‌های قرمز، آبی و عاجی بافته می‌شوند.

• فرش لیلیان

فرش‌های لیلیان در آمریکا طرفداران بسیاری دارد. این فرش، به فرش های ساروق و درجزین بسیار شبیه است. فرش های لیلیان نیز به صورت تک پود و با گره ترکی بافته می‌شوند و بسیار ظریف بافتند. ارتفاع پرزهای فرش معمولاً به صورت بلند پرداخته می شود. فرش های لیلیان با طرح‌ های گلدار بافته می‌شود و زمینه آن مملو از خطوط منحنی و اسلیمی است. این فرش بافت محکم و عمر بالایی دارد.

• فرش ملایر

فرش های ملایر نیز به صورت تک پود بر روی چله پنبه ای بافته می شوند. این فرش ها دارای طرح‌های متنوعی هستند. از جمله میتوان به طرح افشان با نقوش هندسی اشاره کرد. فرش های ملایر ظریف بافتند و تراکم بالایی دارند.

قیمت فرش دستباف همدان

تعیین قیمت فرش های دستباف همدان بر مبنای سن، تراکم و طرح فرش انجام می گیرد. فرش های همدان جزو نفیس ترین فرش های دستباف ایرانی است. هر چه تراکم فرش یعنی تعداد گره هایی که در یک سانتی متر از فرش زده می شود بیشتر باشد، آن فرش زیبا تر و ظریف تر است و در نتیجه قیمت بیشتری هم دارد. به علاوه میزان پاخوردگی، ساییدگی، تعداد رنگ های بافته شده در فرش، از دیگر فاکتورهایی هستند که در تعیین قیمت این فرش ها نقش دارند.

کیفیت و زیبایی فرش های دستباف همدان، به حدی چشمگیر است که بسیاری از فرش های چهل تکه ساده کارپت از همین فرش ها تولید می شوند. شما می توانید برای خرید و مشاوره از کیفیت فرش های ساده کارپت و تعیین قیمت با کارشناسان ما تماس بگیرید و از مشاوره رایگان خرید فرش ما بهره مند شوید.